Sống với địch giờ thứ 25 ! / Hồ Sơ Giải mật phiên họp ngày 28.4.1975 / Video Sài Gòn 30.4.1975

Nha kỹ thuật

 sống với địch giờ thứ 25 !

Kính thân thương đến toán Nha kỹ thuật bất đắc dĩ

Kính chuyển gởi lời nợ Cám ơn Trễ 37 năm đến Anh Hoàng như Bá.

Trong Nha kỹ thuật có những chiến hữu được nhiều người nhắc đến như  : Thiếu uý Trương văn Giỏi , Trung uý Hoàng như Bá, Strata Thượng sĩ Hoàng Hồng ( qua đời ), Strata Lê thanh Xuân  ( Xuân nháy ), Trung uý Phạm Ngợi , Biệt Hải Châu Ả rập, Thần Hù Bùi văn Thiện, Sáu già (qua đời ) người đã mệnh danh ngửi được Mùì Việt cộng, 219 King bee Nguyễn qúy An v.v..còn nhiều , nhiều lắm.. .nhiều Toán đã lập nhiều thành tích trong mật khu Việt cộng,  thành công nhiều công tác ngay giữa lòng địch , gây rắc rối, đau đầu cho đối phương suốt dọc đường mòn Hồ chí Minh, hằng giờ hằng phút năm nào .

Dương Văn Minh trên đài phát thanh kêu gọi buông súng

Ngày 30 tháng 04 năm 1975, buổi trưa lệnh buông   súng đầu hàng từ Tổng thống Dương văn Minh trên đài phát thanh, khoảng 08 Anh Em Nha kỹ thuật : Trung uý Hoàng như Bá ,Lê văn Ty 75,Nguyễn văn Ẩn 75,Phạm sơnLiêm 75 và một số Anh Em Nha kỹ thuật “ lỡ chuyến Đò “ ở kho 18 Tân Thuận….. đầy đủ võ trang, trên 02 xe Jeep không mui : 01 Jeep quân sự , 01 Jeep dân sự màu trắng bon bon bình thường trên đường phố Sài gòn, trong lúc này đa số các Anh Em Nha kỹ thuật khác đang lênh đênh trên biển xuôi Nam đi Phú Quốc theo lệnh.

Phú Quốc 30-4-1975

Sài gòn , dân chúng đầy dẫy ,ngược xuôi khắp nơi ở đường phố Sài gòn , trời thì nắng chang chang, đổ mồ hôi ,kẹt xe tứ phía, được đồng bào ghé tai cho biết :

_ Mất Nước rồi mấy Anh ơi !

Sài gòn hầu như không tiếng súng lớn nhỏ, mà tại sao lạ vậy? hơi thở của mình gia tăng hơn bình thường, khó thở thêm, người lạnh dần ! mặt thì nóng ran !

_ Đầu hàng hết rồi ! người dân khác cho hay !

Đi đâu bây giờ giữa cảnh mù tịt tin tức như trong hoàn cảnh này ? Ai đó trong xe lên tiếng:

 Sài gòn 30-4-1975

Đi về Nha (Nha đây là kho 50 trên đường Nguyễn văn Thoại, Anh Em chúng tôi đã tạm trú 2 đêm vừa qua) trên đường đi về Nha .. đường Lê văn Duyệt  từ Sài gòn về hướng ngã tư Bảy hiền, gần tới ngã tư Bảy hiền, thấy không còn nhiều dân chúng nữa, dân cho biết đang đánh nhau ở ngã tư Bảy hiền, xe chạy gần đến đó, mùi thuốc súng khét nẹt, vài ba đám khói ở hai bên đường, đảo một vòng ánh mắt, ngã tư vắng người dần rồi vắng hẳn, không một bóng người … từ từ xe chậm lại rồi dừng hẳn, êm quá , trận chiến đã kết thúc ở đây rồi ? Không một bóng người ? vài họng súng có thể đang chĩa hướng mình? .... tài xế cho xe từ từ de lại và quay đầu trở lại Sài gòn .

Xe tăng VC đang cháy khu ngả tư bảy hiền 

Sài gòn tràn đầy người qua lại trên đường,có người khóc ! có người thì hốt hoảng hằn rõ trên khuôn mặt ! Anh Em Nha kỹ thuật cũng cùng tâm trạng ,đi về đâu bây giờ ? Anh Em NKT quê thì qúa xa ,người thì Nha Trang, kẻ mãi Đà Nẵng rồi Huế , mình lên tiếng :

_ Nhà tôi ở Thủ Đức, đi về nhà tôi .

Khoảng 01.00 trưa ngày 30 tháng 04 năm 1975  Xe chuyển hướng từ Sài gòn về hướng Thủ đức , đang ngon trớn giữa rừng người qua lại chằng chịt trên đường phố Sài gòn, lúc ấy đang trên đường Trương Minh Giảng gần cổng xe lửa số 6,xe chạy giữa biển người .. bỗng có tiếng quát :

- Bỏ súng xuống ,giơ tay lên. cũng không biết tiếng quát từ đâu giữa chợ người như thế này ? có 2 thanh niên đi xe gắn máy với súng M16, AK trên tay tới sát bên rồi nói thêm :

- cởi quần áo ra mau .

Anh Em bỏ súng, cởi đồ trước những họng súng và bước xuống xe với bao người qua lại chẳng ai thiết nhìn, quần áo trút ra được bỏ lại ngay trên đường phố ! chỉ cò độc nhất xà lỏn ! chưa hoàn hồn, thì nghe:

- lên xe và lái xe đi theo Anh này, một tên trong bọn lớn tiếng nói và chỉ .

Áo quần ngổn ngang trên đường vào TTHL Quang Trung 

Đi chừng 5 phút lái xe  tới trước cửa Đại Học Sư Phạm Sư Vạn Hạnh cũng nằm trên đường Trương Minh Giảng .. khi cổng trường Đại Học mở ra, Trời ơi ! là Trời ! trước mặt là 1 núi vũ khí đủ loại chất đống cao cỡ 3 hay 4 thước giữa sân trường học, trên lầu cao 1 Thầy Chùa mặc áo cà sa màu vàng, cầm trên tay Loa phóng thanh đang nói những gì đó cũng chẵng nhớ !  lầu cao hơn có một biển ngữ

bự màu đỏ chữ vàng với hàng chữ : “ Khu phi chiến “được kéo giăng ngang ,trong khi đó rất nhiều Anh Em cũng quần xà lỏn như NKT mình rất nhiều, vỉa hè , trên các cầu thang và hành lang !  trên gương mặt các Anh Em đó cũng đang ủ rũ không kém cũng như Anh Em NKThuật mình vậy !  (không có ai bị trói hay còng và đi lại trong trường tự do, mà đi đâu trong lúc tuyệt vọng này)  đưa vô chốn này xong, mấy thanh niên đưa đến đây lúc nãy biến đi đâu mất, chẳng thấy ai hỏi han đến hay giấy tờ, cánh cổng sắt được khóa cẩn thận lại ,từ đây,mình biết lúc này phải chuẩn bị cuộc đời lao lý, tù đày tới nơi rồi ?

Hoàng như Bá đứng dậy và nói :

-       Anh đi vòng vòng một chút xem sao ? chúng tôi chẳng ai thiết trả lời trong hoàn cảnh hiện tại. Một hồi lâu Anh Bá trở về với 2 hay 3 sinh viên ở Đại Học thì phải ? Lại xầm xì to nhỏ nữa ? mình chỉ thấy có thế, cuối cùng  xe Jeep quân sự phải để lại, xe Jeep trắng trả lại cho ra đi , khi dọn đồ từ Jeep quân sự qua Jeep trắng, mấy thanh niên thấy có mền dù 2 lớp, đồ hộp và đồ ăn Korean ration rất nhiều và xin (mang từ kho 50 theo) được cho ra về mừng qúa cần gì nữa, trước khi xe chạy ra khỏi trường Đại Học Sư Vạn Hạnh, một thanh niên chạy tới với lon sơn và cọ, viết lên trên nắp đậy của xe Jeep với hàng chữ tắt màu xanh lá cây: LLHGDT (lực lượng hoà giải dân tộc) và còn dán lên bên phải kính xe lá cờ Mặt trận giải phóng miền nam làm bằng giấy (nửa xanh và đỏ giữa có ngôi sao vàng ở giữa)  cổng trường đã mở cho Anh Em NKT vẫn xà lỏn chúng tôi chạy xe đi ra trước bao cặp mắt nhìn của mọi người.

Xe Jeep trắng M38 

Tài xế Trung úy Hoàng như Bá, cũng tạm gọi là  toán rưởng bất đắc dĩ giờ thứ 25, có thể gọi đây là toán cuối cùng của Nha kỹ thuật ? Nói thật ra mình chỉ nghe danh Trung úy Bá chứ chưa bao giờ thấy mặt đâu, mình thì đoàn 75 mãi Pleiku, ai có ngờ đâu hai ngày nay sống bụi, ngủ bờ chung mà cũng chẳng hay ? Lúc này mới tin, đúng là dân đàn anh, lính thượng thừa của Nha kỹ thuật, kinh nghiệm mưu sinh thoát hiểm đã ăn sâu trong người , trong máu của Anh đã chứng tỏ lúc này như vừa nêu trên, không quen biết ai ở trong trường Đại học, vậy mà miệng lưỡi học trường đời nào không biết, trại Yên thế ,Quyết thắng Long thành đậu có mục này trong chương trình học đâu? Lừa nhẹ nhàng mấy Sinh viên và Thầy Chùa, được thả ra, không phải riêng Ảnh mà tất cả Anh Em Nha kỹ thuật ra về một lượt tin không nổi ? (nên nhớ là trong lúc này chỉ sài “ luật Rừng “)

Xa Lộ Biên Hòa 30-4-1975

 Khoảng 6.00 chiều 30 tháng 04 năm 1975, xe đi về Thủ Đức nhà tôi như đã dự tính lúc trưa, dọc đường Anh Em chúng tôi đã tạm xoay được quần áo dân sự rơi rớt vứt bỏ, lẫn lộn quầo áo nhà binh đủ loại.v.v.. đầy dẫy trên đường phố ..

Giờ thứ 25, Với vỏ bọc lận lưng chỉ có lá cờ Mặt trận giải phóng dán trên kính xe, vài hàng chữ trên nắp xe Jeep, giờ giới nghiêm đã đến, chỉ sơ hở một chút thôi, ăn B40 hoặc nhẹ lắm cũng chục băng đạn AK thi nhau khạc lửa vào xe Jeep thịt Nha kỹ thuật này, thôi kệ , tới đâu hay tới đó, những Bộ Đội, dân 30 tháng tư gặp trên đường (du kích nằm vùng)  có người hoan hô, vỗ tay Anh Em chúng tôi !.

7:00 chiều xe cũng về tới nhà ở Thủ Đức, xe đậu chình ình ngay cửa nhà, Anh Em đi vào nhà, sau khi thủ tục chào hỏi với Bố Mẹ , Mẹ mình ghé tai hỏi nhỏ :

_Tụi mày là Việt cộng hả? mình trả lời

_ Không có đâu, có gì cho chúng con ăn bây giờ, đói quá ! thật lúc này mới thấy đói điên người đây, từ trưa đến giờ đã có ăn gì đâu ? Mẹ hỏi thêm :

_ Không Việt cộng, vậy dán cái lá cờ gì ở xe đó? mìmh cứng họng, trả lời cho qua :

_ Không gì đâu con sẽ nói cho Mẹ hay sau, nấu cơm cho tụi con ăn cái đã, Mẹ nói thêm: Nhà không có gạo đâu ! không lẽ Mẹ thù ghét bọn mình mà không cho ăn, sau này vỡ lẽ nhà không có gạo thiệt, con đông, Bố thất nghiệp, rồi chiến tranh xung quanh, trong khi mình cả tháng nay đóng ở kho 18 Khánh hội, gạo, đồ hộp nhiều vô chừng, còn lấy cho người ta nữa, hàng tuần về nhà chơi có bao giờ Mẹ than vãn với mình là nhà hết gạo đâu, Trời ơi! Là Trời ! đúng là Mẹ Việt Nam.

Cuối cùng Anh Em ra xe mang gạo sấy vô, nấu nướng ăn với nhau, bữa ăn tối này là bữa tiệc ly, vì ngày mai sẽ ra sao? mỗi người mỗi ngả, nghìn trùng xa cách, đành phó thác cho số mệnh biết sao hơn?  đêm đó là đêm dài nhất trong đời, uống nước trà với cô Ba Tiên lận lưng, gọi là đêm dài nhất, nhưng chưa được mấy chỉ, mấy hơi  Trời đã sáng, mình ở lại với gia đình, Anh Em Nha kỹ thuật thức dậy chia tay và lên đường .

Nguyễn văn Ẩn, Biệt hải, Đoàn công tác 11,75 và 72 kể lại………………..

Ngày 01 tháng 05 năm 1975, Anh Em Nha kỹ thuật đi đâu bây giờ ? Đa số nhà mãi ngoài Trung  tiền bạc thì không có nhiều mua vé xe đò cho bằng ấy Anh Em Nha kỹ thuật về xứ ! thế rồi cả toán đưa quyết định về Sài gòn, chẳng biết đi đâu, rồi đưa đẩy sao đó  đi ngang qua Bộ chỉ huy Nha kỹ thuật ở đường Nguyễn văn Thoại, thấy nhiều Anh Em Nha kỹ thuật lảng vảng ở đó, trong khi Bộ đội Bắc Việt lền khên, ghé lại xem tình hình ra sao ? vừa ngừng ở cổng Nha, xe vẫn dán lá cờ Mặt trận giải phóng trên kiếng xe, Bộ đội hỏi qua vài câu, tịch thu xe ngay, Hú hồn, không bị khó dễ, thế là qua mặt Cộng sản lần thứ 2 .

Vào trong Nha nhiều Anh Em Nha kỹ thuật có mặt tại đây, gặp Trung tá Đào đăng Đại .v.v.. hỏi ra Anh Em đến đây trình diện để lấy giấy tờ chứng nhận về quê quán..Anh Em cũng nhào vô ghi tên như mọi người rồi trưa đến, Bộ đội cho đi ra ngoài ăn trưa và chiều phải trở lại nhận giấy, Anh Em có ít tiền ăn qua loa cho qua bữa chứ còn lòng dạ nào ăn uống cho ngon được trong hoàn cảnh này !

Trưa trở lại, chờ hoài không thấy giấy tờ gì hết, chờ và chờ ..chiều đến .. được cho phép về nhà, ra khỏi cổng Nha trời sắp tối, đi đâu đây, giữa rừng người qua lại chẳng thấy ai quen, mà có quen chắc cũng” Tình bơ vơ “ lúc tranh tối tranh sáng này, xe không có, chỉ có 2 bàn chân, không lẽ lại lội bộ về Thủ đức, giờ giới nghiêm thì cận kề, Lê văn Ty 75 (Em Hữu râu CĐ2) lên tiếng :

-Đi qua Trại Hà Hồi xem sao, tôi biết vài người trong khu gia binh, thế là đường trường xa, lội bộ đo vòng quanh trường đua ngựa Phú thọ xem bao lớn, ngưạ chạy còn thở khói , trong khi mấy NKT mồ côi này lội bộ, coi bộ nhọc đây !

Trại Hà Hồi vẫn còn ít người ở khu gia binh, Anh Em đi  vô, xem sự tình ra sao ? có gian trống, không ai ở, thế là lăn vô ở đã, trước là an cư, có chỗ trú ngụ qua đêm nay cái đã.

Ngày hôm sau ,ngày 2 tháng 05 năm 1975, sáng sớm ,thức dậy lại phải lội bộ qua Nha để lấy giấy tờ chứng nhận, quá đông bộ đội ở đâu đến đây, rồi cũng ngồi đổng, chờ và đợi , chiều đến được cho ra về .

Trở lại trại Hà hồi chứ nhà đâu mà về ? Về đến trại Bộ đội hôm nay ở trong trại hơi nhiều, mặc kệ, chui vô chốn gia binh cũ ở cái đã ,còn mỗi nơi đây là quê hương, Anh Em Nha kỹ thuật mồ côi mệt nhọc vì cả ngày chờ đợi tờ giấy đã trình diện,có cái để về quê !

Ngày 03 tháng 05 năm 1975, lại lội qua Nha để chầu giấy chứng nhận, chầu chực kiểu này chắc điên mất ! Sao bây giờ ? Rồi tin tức tù nói tội nghe, buồn thúi ruột ..chẳng có cách nào giải quyết, đợi và chờ lấy tờ giấy về quê, trong khi tiền thì hết đến nơi, tiền ăn bây giờ chưa có lấy tiền đâu mà về quê về xứ !

Anh Bá đi vòng vòng trong Nha một hồi, trở lại rủ thêm Lê văn Ty đi nhận việc làm không công lái xe cho Bộ đội, tiền thì không, mà đi làm từ thiện thì lấy gì mà sinh sống giữa chợ đời mồ côi này, đọc được tư tưởng của Anh Em ,bằng mọi cách nào đó có tiền cho tất cả Nha kỹ thuật mồ côi thì thôi

Lái xe là vỏ bọc để đánh lừa bộ đội thôi, Anh Bá đã nhìn thấy xa mà chưa nói ra, ai ngờ đâu, 2 Anh Bá và Anh Ty chạy xe cho Bộ đội vì thứ nhất biết lái xe, thứ hai rành đường Sài gòn, Chợ lớn.v.v. cứ lúc nào rảnh  không bận chở bộ đội đi công chuyện là tạt qua Hà Hồi\ , để cho Nguyễn văn Ẩn nhà mình thong thả hút xăng ra bán, trung bình mỗi ngày trên 02 can xăng để bán …khâm phục ,bái phục luôn.

Ngày 05 tháng 05 năm 1975 Anh Em mới được giấy chứng nhận đã trình diện cho Uỷ ban quân quản Thành phố, công việc lái xe đang có tiền, kiếm thêm cho đủ để chia cho mọi Anh Em về quê, do đó còn nấn ná làm thêm được ngày nào hay ngày nấy.

Trong thời gian lái xe cho bộ đội, đi với Bộ đội hàng ngày, quần áo không có, rồi Bộ đội phát cho đồ bộ đồ, thì cũng mặc, đội cả nón Cối lên đầu khi lái xe, chết ông Tây bà Đầm nào mà sợ ?

Rồi ngày nọ Anh Bá có vào Chợ lớn, ngang qua nhà Trần việt Huệ , dù gì cũng biết nhau từ trước, vào hỏi thăm xem Huệ râu ra sao? Nguyên xe bộ đội súng ống đầy ngồi trên xe, Anh Bá bước vô hỏi thăm, Ba của Huệ đã lạnh lùng khi nhìn thấy Anh Bá bước vô nhà với quần áo Bộ đội, và cả đám Bộ đội đang chờ ngoài xe! Anh Bá hỏi :

-       Thưa Bác, Có Huệ ở nhà không Bác, Ba Huệ đã gắt gỏng , guạo lên trả lời như đuổi đi cho khuất mắt :

-       Nó không có nhà. mới vài tháng trước đây, đến nhà có cả Huệ đi cùng, tiếp đón quá niềm nở, Ô hay, sao hôm nay lạ vậy kìa? mình tự hỏi , và chào lần nữa ra xe đi, trong lòng xót xa, buồn vô hạn, ai hiểu cho mình đây hả Trời !

Lái xe không công với bộ độ đâu hơn chừng tuần lễ,tưởng rằng xoay khá mớ tiền rồi biến , ai dè lệnh Uỷ ban quân quản ra thông báo: ngày 15 tháng 05 năm 1975 cho biết tất cả các sĩ quan phải trình diện đi học tập 03 ngày, mang theo đồ ăn, quần áo và trình diện những nơi đã quy định.

Sáng ngày 15 tháng 05 năm 1975, Anh Bá cũng đi trình diện cải tạo như mọi sĩ quan khác, khi đi, Anh Em có đưa cho Anh khoảng 15,000 đồng tiền Trần hưng Đạo, Anh chỉ lấy 10,000 đồng và nói để lại cho Anh Em sài, khi Anh Bá đi khỏi Anh Em cũng không muốn cảnh sống này nữa và cùng nhau chia tay, nhà ai về nhà nấy .

Hơn phần tư thế kỷ, mọi chuyện tưởng chừng đi vào quá khứ, chẳng còn nhớ hay để ý trong đầu những gì đã trải qua thời chinh chiến, hôm đại hội Nhảy dù 2010 ở San Jose, trong tiệc đại hội đó gặp lại Ẩn, Nhữ và Tùng, dân 75 Sở công tác với nhau chẳng cần khai lý lịch hay kể doanh trại nào đó Anh Em dễ dàng nhận ra nhau, hơn nữa Nguyễn văn Ẩn cùng toán 757. Từ đó mình đến và sinh hoạt với Đại gia đình Nha kỹ thuật bắt đầu Đại hội VIII ở nam Cali .

Trong đại hội IX này gặp lai Anh Bá, trong lúc chuyện trò , lan man câu chuyện về giờ thứ 25 thủa nào, Anh tâm sự lại, kể từ ngày chia tay ởThủ Đức, 

Trại Tù Phong Quang Bắc Việt 

Tù Cải Tạo 1976 Bắc Việt 

Anh đã gỡ hơn 06 cuốn lịch trong nhiều trại cải tạo từ Nam ra Bắc, trong tù Anh gặp Trung covey CĐ 2, Nguyễn văn Thuận Đ 11/SCT .. đành phải chịu theo nổi trôi của đất nước, của số phận .. rồi cũng đến được bờ tự do sau đó vài năm !

Anh bùi ngùi cho hay thêm, khi đến bờ Tự do, mọi chuyện tưởng bình yên, khi gặp lại nhiều Anh Em  NKT trước đây, rồi sẽ cùng nhau chia vui không khí tự do, mà đời đâu có cho chiều Anh, đời không yên lặng như Anh tưởng, cái nón Cối nó cứ lảng vảng đâu đây, đi theo Anh hoài để đội vào đầu Anh, trùm bộ đồ Cộng sản lên người Anh, Anh quan niệm, Cây ngay không sợ chết đứng, Vàng thật sao lại sợ lửa, có nói ra những hiểu lầm của bạn mình cũng bằng thừa,những sự đồn đãi, suy đoán đó cũng chỉ làm hoen ố thêm tình bạn mà chúng ta đã có từ trong máu lửa, trong chiến tranh ,trong những ngày đen tối đau đớn nhất của Dân tộc, những thằng lính như Anh Em mình không bao giờ đâm sau lưng bạn bè, vậy mà bạn Anh đã thốt lên, tung ra những lời không hay và Anh phải cố chịu đựng, cắn răng lãnh nhận, để cho qua đi, không lẽ biết bạn mình đang bịnh, đang chống chọi với thần chết từng giờ từng phút chưa xong, mà giờ này Anh đến phân bua hay Thanh minh Thanh nga, đành chịu vậy , sau này tính khi bạn Anh phục hồi trở lại , cầu Trời cho bạn Anh mãi mãi bình yên, chỉ có thế là Anh vui rồi, chỉ vì chuyện này, mà Anh ngại không muốn đi ra ngoài nhiều, sợ gặp lại những người quen trước đây ! thậm chí chẳng muốn đi đâu, hay giao du với người khác, đành tự chôn mình trong nhà, có những lần nằm nghe những tiếng cười, tiếng nói nhưng chỉ là mơ là mộng thôi !

Bến Bạch Đằng 1 tháng 5-1975

Bây giờ, cánh Hoa Dù đã khép, bạn Anh đã ra đi, những hẹn hò với bạn Anh từ nay đóng lại, không còn nữa, Anh không còn gì nói thêm, Kính nhớ Bạn Anh một đoá hoa Vàng mong manh cuối trời như một lời chia tay, để cầu chúc bạn mình, yên lòng thanh thản ra đi là Anh mãn nguyện rồi.

Hôm nay, lời cám ơn trễ 37 năm đến Anh, làm sao biết được nỗi đời riêng, nỗi khổ của Anh chịu đựng như thế qua bao năm tháng, phải chi bài này ra đời sớm hơn thì chắc chắn Anh đã có những ngày vui trọn vẹn, an bình trong lòng, Toán bất đắc dĩ NKT đã nợ lời Cám ơn suốt 37 năm qua, và ngàn lời cám ơn trễ, xin lỗi muộn đến toán trưởng Hoàng như Bá bất đắc dĩ của Anh Em chúng tôi .

Thay mặt,

Phạm Sơn Liêm. / Đoàn Công Tác 75

Xe Jeep chở Dương Văn Minh từ Dinh Độc Lập đến đài phát thanh 30-4-1975

 Trận Đánh trên cầu Xa Lộ 30-4-1975

This is an excerpt from Gerald R. Ford, A Time To Heal: The Autobiography of Gerald R. Ford, New York: Harper & Row Publishers, 1979, page 256:

The final siege of Saigon began on April 25. Kissinger was on the telephone to U.S. Ambassador Graham Martin several times a day, and his reports convinced me that the country was going to collapse momentarily. In the late afternoon of April 28, I was chairing a meeting of my economic and energy advisers in the Cabinet Room when Brent Scowcroft entered and handed me a note. A message had just come in to the Situation Room downstairs. Our Air Force, it said, had been forced to halt evacuation flights from Saigon because Communist rockets and artillery shells were blasting the runways at Tan Son Nhut. A C-130 transport plane had been destroyed and several U.S. Marines killed. Nearly a thousand Americans still remained in Saigon, and we had to carry out our plans to evacuate them. Leaving the Cabinet Room, I stepped into the Oval Office and discussed the crisis with Kissinger and Rockefeller. Then I convened a meeting of the NSC in the Roosevelt Room. It was 7:30 P.M. in Washington, almost dawn in Saigon.

A4234-11A. President Ford presides over a meeting of the National Security Council on the situation on Vietnam. April 28, 1975.
(clockwise, left to right) William Colby, Director, CIA; Robert S. Ingersoll, Deputy Secretary of State; Henry Kissinger; GRF, James Schlesinger, Defense Secretary; William Clements, Deputy Secretary of Defense; Vice President Rockefeller; and General George S. Brown, Chairman of the Joint Chiefs of Staff.

President Ford 
A4263-20. President Gerald R. Ford listens to a briefing by Secretary of State Henry A. Kissinger on the situation in South Vietnam. April 29, 1975

** DECLASSIFIED **

SECRET/SENSITIVE 28 12:15 APRIL 1975 VIA MARTIN CHANNEL
SAIGON 0757 IMMEDIATE
DELIVER IMMEDIATELY
APRIL 28, 1975
TO: HENRY A. KISSINGER
FROM: AMBASSADOR GRAHAM MARTIN
REF: WH 50768

1. It seems to me your views in reftel again assure the "worst case" development, and the time frame is far more rapid than one should expect in Asia.
2. I still think they will opt to follow the scenario (their interpretation, of course) laid down in the Paris Agreements. There is a curious compulsion to prove they have fully intended to comply all along.
3. Minh and Vu Van Mau who will be his Prime Minister and Foreign Minister are thinking of quickly recognizing the "PRG" as a legitimate government. If this occurs, we will have the reality of three Viet-Nams - DRV, PRG, RVN.
4. The immediate task is the negotiation of a "cease-fire". This will cause enormous pressure to do away with the American military presence, and to emasculate the RVNAF into an ineffective force. Minh seems to recognize that both are bargaining chips, at least the speed with which he agrees to do this may become so. Both these are being rapidly accomplished, the first by our rapid drawdown, the second by the lack of prospect for future military aid, and the rapid departure of many senior officers. Today, Hanoi's domestic service in Vietnamese said that: QUOTE Yesterday, 27 April, the U. S. Defense Attache Office in Saigon announced that it would close in 36 hours, putting an end to the system of U. S. military advisers which has lasted for as long as 25 years in South Viet-Nam. UNQUOTE
5. After the cease-fire and area delimitation can come the formation of the NCNRC. My guess is that it will take at least three months to get to this point. My further guess is that it will not necessarily be a "two/thirds communist". I would expect more a 60-40 lineup in some months with the 40 percent or even less on the communist side. They are simply not in that much of a hurry.
6. The first concentration is going to be on formation of local administrations that can begin to get the countryside under control. After all this is accomplished - a year or more - they may begin to tighten the screws on the administration of Saigon. Even here, I would judge, they will wish to show a gentle face for a while.
7. Now all this provides time. The new administration will be counting on us, I think, to help them buy a little more time. The withdrawal of our presence in an immediate or precipitate way would almost certainly finally pull out the rug.
8. Where does the U. S. interest lie? My own emotional inclination is to close down. But I don't really think that course will really serve U. S. national interests as well as playing it cool for a while longer. While this is not true, it saves face for Hanoi and permits them to permit a more slow liquidation by announcing it has already taken place.
9. Phong, the GVN negotiator in Paris, said today he had received by telex from Paris the following four conditions from the PRG:
   1. The GVN must be entirely of new composition. There must be no holdovers.
   2. Policy of new government must be one of reconciliation and concord.
   3. All American military personnel, or those camouflaged as military personnel, must be removed from country.
   4. All "political prisoners" must be released and civil liberties restored.

The first two and the fourth are easy. We are helping them achieve the third before it can be a bargaining lever.

So there should be little ban to commencement of serious negotiations. The French apparently agree with you that Paris is the preferred spot. The first item after the cease-fire may well be delimitation of areas. It would not surprise me to see a Nha Trang-Dalat-Tay Ninh line, although they may well be more harsh in their terms.

One important point to remember is that the way the transition was managed leaves us no sticky problem of recognition. There has been only a change in the Chief of State. We have no more technical, legal problem than when Huong succeeded Thieu. Even Nhan Dan this morning referred to Minh as President of the Republic of Viet-Nam.

Minh has sent word this morning that he does not intend to interfere with the current pace of our evacuation for a while. At five o'clock he made a very simple speech of acceptance of the powers of the Presidency. There were no anti-American overtones and twice the Paris Agreements were invoked providing the frame for "political solution" and for the spirit of reconciliation. Obviously, this airlift cannot go on forever. It is still illegal for any Vietnamese citizen to leave without official government permission. Yet we keep rubbing their noses in it a hundred times a day by comments made in Washington. I think we can simmer it down after a while and keep the airlift running for quite a while.

While we still have a functioning Republic of Viet-Nam, and will for quite a while, I think, I see no U. S. policy interests to be served in either leaving in pique or trying to create condi- tions that would force our departure.

If we do so, then there would seem to be some semblance to the oft repeated distortion that we were only interested in supporting Thieu, and that, as soon as he left, we said the hell with the people of Viet-Nam.

We should provide a modicum of relief and rehabilitation, not to the new government, but because the people of Viet-Nam need it just now.

As of now, we have 825 people assigned to the Mission. Of these 478 are in wholly security, air transport, communications, and functions, leaving only about 349 to carry on the substantive work of the Mission. To carry a minimum relief effort, and satisfy the GAO that the liquidation of previous programs was properly done, and a modicum of reporting, we cannot do with any and no less at all as long as the airlift continues.

There isn't much in here that I haven't said before. You see, I don't give you anything but a considered judgement in the first place.

You can take this advice or that of your WSAG colleagues who have not, it seems to me, crystal balls of the first quality. Neither do I but I do think about the questions you raise and I don't get spooked by SAM 2s, definitely identified, which turned out to be trucks loaded with logs.

Warm regards.

MARTIN

SECRET/SENSITIVE

** DECLASSIFIED February 11, 1994

A4263-26. Secretary of State Henry A. Kissinger uses the telephone in Deputy National Security Advisor Brent Scowcroft's office to get the latest information on the situation in
South Vietnam. April 29, 1975

A4238-15A. Vice President Nelson A. Rockefeller and General George S. Brown, Chairman of the Joint Chiefs of Staff, attend an evening meeting of the National Security Council to discuss the evacuation of Saigon. April 28, 1975.

A4238-4A. President Ford presides over an evening meeting of the National Security Council to discuss the evacuation of Saigon. April 28, 1975.
(clockwise, l-r: Robert S. Ingersoll, Deputy Secretary of State; Henry Kissinger; President Ford; James Schlesinger, Defense Secretary; and General George S. Brown, Chairman of the Joint Chiefs of Staff. Not shown: William Colby, Director, CIA; William Clements, Deputy Secretary of Defense; and Vice President Nelson Rockefeller.)

Vice President Nelson A. Rockefeller

A4232-34A. President Ford makes a late night phone call involving the evacuation of Saigon.
April 28, 1975

A4233-7A. As Mrs. Ford looks on, President Ford discusses the evacuation of Saigon with National Security Advisers Henry Kissinger and his deputy Brent Scowcroft during an evening meeting in the White House residence. April 28, 1975

 Tổng Thống Ford đang bế một trẻ mồ côi Việt Nam di tản từ Sài gòn tháng 4 đen 1975

 Nixon và Ford đã bỏ rơi Việt Nam

 Cờ VNCH trên biển đông 30-4-1975

Xe Tăng Cộng Sản đã vào Sài gòn

Ngưởi Mỹ đã bỏ rơi một chiến hữu của mình trong suốt 21 năm chiến đấu cho 
Miền Nam Tự Do

Saigon 30-4-1975 Video  

VIETNAM : LES 30 JOURS DE SAIGON
Satellite - 05/06/1975 - 01h00min45s
Source: INA

Vietnam - Les 30 jours de Saigon (30/4/1975), phát trên truyền hình Pháp ngày 5/6/1975. Hình màu, dài 1 giờ, xuất hiện đủ mọi gương mặt dân chúng tại Saigon từ lực lượng thứ 3 đến những người trong rừng ra, từ thành phần cách mạng 30/4 đến những người chạy loạn, và đủ mọi tâm trạng hồ hởi, lo sợ, khinh khỉnh.

Mặc áo đen, thay mặt Chánh phủ lâm thời trả lời phỏng vấn trong suốt cuốn phim là bà Nguyễn Ngọc Tú(?).

Phút 2, trên lễ đài mừng chiến thắng ngày 5/5/1975 có các ông, bà Nguyễn Thị Bình, Nguyễn Văn Linh, Văn Tiến Dũng, Huỳnh Tấn Phát, Lê Đức Thọ, Nguyễn Hữu Thọ, Tôn Đức Thắng.

Phút 9, một đơn vị bộ đội tạm thời trú đóng ở vườn cây trước dinh Độc Lập, bên hông nhà thờ Đức Bà. Thoáng qua tượng đài Petrus Ký trên Đại lộ Thống Nhứt trước khi bị chính quyền mới dỡ bỏ, dời về nhà Chú Hoả.

Phút 11, một anh cách mạng 30/4 cầm loa: "Chúng tôi chiều nay sẽ tổ chức một cuộc biểu dương lực lượng chưa từng thấy trong suốt 30 năm kháng chiến chống đế quốc Mỹ để chào mừng lực lượng vũ trang nhân dân cách mạng".

Phút 14, luật sư, cựu dân biểu đối lập, cựu chủ tịch Phong trào Phụ nữ đòi quyền sống, bà Ngô Bá Thành hào hứng nói về vai trò của "Lực lượng thứ ba" và viễn ảnh một chính phủ nhiều thành phần.

Phút 15, kéo đổ tượng Thuỷ quân lục chiến trước trụ sở Hạ Nghị viện (Nhà hát Thành phố).

Phút 20, "Việt Nam quê hương ngạo nghễ" của Nguyễn Đức Quang.

Phút 22, một cựu sĩ quan Quân lực VNCH.

Phút 24, phòng tuyến Trảng Bom sáng 27/4/1975. Trận kịch chiến cuối cùng.

Phút 33, trên xa lộ Hanoi, rất gần cầu Saigon, cảnh một đứa nhỏ chừng 10 tuổi bị thương phần mềm nên máu me đầy mặt "thôi chết tui rồi. Lính biểu "đừng chạy, đừng có chạy". Nó ngồi yên cho băng bó nhưng miệng vẫn tiếp tục la "dạ, chết con rồi, dạ đừng chết nha, tội nghiệp lắm (...), trời ơi máu chảy không ngừng nè, tui bị xe đụng 1 lần rồi giờ còn vầy nữa, có thuốc gì cho con uống hông chú, máu chảy ra hoài vầy chết sao, bắn ngay trán nữa, trời ơi đù má sao ác quá vậy...".

Phút 44, ông Bùi Quang Thận ôm cờ Mặt trận. Ông Dương Văn Minh tại tiền sảnh dinh Độc Lập: "Tôi trao quyền lực lại cho những người xứng đáng hơn tôi rất nhiều".

Phút 45, "một vài binh lính của quân đội thất trận vẫn chiến đấu trước Toà đô chánh Saigon".

Phút 45, Trung tá Cảnh sát Nguyễn Văn Long tự sát dưới chân tượng Thuỷ quân Lục chiến.

Phút 45, chuẩn bị treo cờ Mặt trận tại trụ sở Toà Đô chánh.

Phút 49, một thầy giáo ở Tân Định tập hợp học trò quét dọn đường sá. Loa phóng thanh thông báo Saigon chính thức thay tên.

Phút 49, mặt sau Chợ Saigon, góc đường Thủ Khoa Huân, Lê Thánh Tôn.

Phút 52, ngồi trong xe chạy từ đại lộ Hàm Nghi qua Trần Hưng Đạo, một cô gái dự báo về các quyền tự do của người dân (giải trí, đi lại, nhảy đầm, báo chí) sẽ bị hạn chế, kiểm duyệt trong những ngày tới đây. "Họ không muốn người dân biết quá nhiều về các quyền tự do mà dân chúng các nước khác được hưởng". "Mọi người ai cũng sẽ như ai, không còn người giàu, kẻ nghèo".

"Liệu Saigon có trở thành bản sao của Hanoi?"
"Còn tuỳ..."
"Tuỳ chuyện gì?"
"Tuỳ thuộc việc Chánh phủ Cách mạng Lâm thời có tiếp tục tồn tại hay Hanoi sẽ vào đây nắm quyền. Nhưng chắc chắn cuộc sống không còn như trước."
"Tại sao phải như trước? Như trước có tốt hơn?"
"Ngoài tình trạng tham nhũng ra thì (như trước tốt hơn)..."

Phút 54, một nhóm bộ đội trên đường Hùng Vương, góc Tôn Thọ Tường. Phần âm thanh là giọng của một nhân viên chế độ cũ không muốn lên hình vì đã chống cộng tới phút cuối. Ông tuyên bố đã chiến đấu vì lý tưởng tự do cho quê hương ông, không phải vì chế độ ông Thiệu, vốn bị dân chúng chán ghét. Ông bi quan về tương lai sau ngày 30/4. Ông tự hào đã chiến đấu vì "mode de vie" (tạm dịch lối sống / hiến pháp quốc gia) với rất nhiều tự do mà dân chúng miền Nam đã được học và hưởng...

Cầu Xa Lộ 30-4-1975